Η λογοτεχνία στα χρόνια της πανδημίας
ΜΕ ΤΟΝ Φίλιππο Φιλίππου
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Συμπαντικές Διαδρομές
Αγαπητέ κύριε Φίλιππε Φιλίππου, καλημέρα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το καινούργιο σας βιβλίο από τις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές, με τίτλο «11+1 Ιστορίες Χίλιες Εικόνες». Κάθε χρόνο κυκλοφορούν άπειρα καινούργια βιβλία. Τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσθέσει το δικό σας βιβλίο; Για ποιο λόγο κάποιος να το επιλέξει για να το διαβάσει;
Απάντηση:
Καταρχήν να σας ευχαριστήσω για άλλη μια φορά για την ευκαιρία που μας δίνεται για να επικοινωνήσουμε τόσο μαζί σας αλλά και με τους αγαπητούς μας αναγνώστες.
Θεωρώ ότι το κάθε βιβλίο και ο κάθε συγγραφέας από την στιγμή που αποφασίζει να εκδώσει κάποια κείμενα του επιδιώκει ταυτόχρονα να περάσει και κάποια μηνύματα μέσα από αυτά. Όσο αφορά εμένα και τα δικά μου κείμενα να αναφέρω ότι μπορεί να τα διαβάσει ο όποιος δίποτε αλλά ιδιαίτερα κάποιος που έχει ως πεδίο γνώσης, ενδιαφέρον ή ακόμη και περιέργεια για να μελετήσει θέματα σχετιζόμενη με την ψυχική υγεία με ότι κυριολεκτικά περιλαμβάνει ο σχετικός όρος καθώς και για να πληροφορηθεί για την ιστορία της.
Έτσι λοιπών μπορεί ο αναγνώστης να βρει διάφορα διηγήματα σχετιζόμενα με την ψυχική υγεία (σχιζοφρένια, κατάθλιψη, μανία, αγχώδης διαταραχές, μανιοκατάθλιψη) και πολλά αλλά συναφή.
Επειδή ίσως πολλοί φίλοι αναγνώστες να διερωτώνται γιατί αυτή η συγκεκριμένη θεματολογία να αναφέρω ότι στο επάγγελμα είμαι νοσηλευτικός λειτουργός ψυχικής υγείας εδώ και 18 χρόνια.
Επιλέξετε δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο, που να εκφράζουν αυτό που θέλετε να μεταδώσετε στους αναγνώστες, ώστε να μπορέσουν να καταλάβουν πιο εύκολα τον κόσμο του βιβλίου σας.
Απάντηση:
Το πρώτο απόσπασμα αφορά το διήγημα με τον τίτλο “η εγκατάλειψη” και το οποίο είναι το ακόλουθο….. η πόρτα χτύπα και ο ίδιος τώρα βρίσκεται στο γραφείο της. Η ίδια δυσκολεύεται να κρύψει την αμηχανία της, αν και προσπαθεί, δεν μπορεί. Ο ίδιος την χαιρετά ευγενικά και κάθεται στην καρέκλα μπροστά από το γραφείο της. Η ίδια αρχίζει να φουσκώνει και πριν προλάβει ο ίδιος να αντιδράσει αντικρίζει στο γραφείο της κορνιζαρισμένη μία φωτογραφία. Είναι ο ίδιος πριν από πολλά χρόνια όταν ήταν έφηβος. Πριν προλάβει να συνέλθει από το πρώτο σοκ κοιτάζονται αμήχανα. Στην άλλη άκρη του γραφείου βλέπει επίσης κορνίζα ορισμένοι με άλλη φωτογραφία και σε αυτή βρίσκεται αυτός να κρατά στην αγκαλιά του την κόρη του, την Μαρία, η οποία χαμόγελα. Είναι αυτή η αγκαλιά που δεν είχε δοθεί ποτέ, προσπερνώντας την επιδεικτικά πριν από πολλά χρόνια, οδηγώντας την σε ένα νοσοκομειακό θάλαμο, είναι όμως αυτή η αγκαλιά που η ίδια έδωσε στον ίδιο χώρο στο νοσοκομείο πριν από λίγες μέρες σώζοντας την ίδια τη ζωή του πατέρα της.
Ένα δεύτερο απόσπασμα αφορά το διήγημα με τίτλο “Η Μεταμόρφωση του τρελού” και το οποίο είναι το ακόλουθο….. κάποτε μεγάλωσα…. είχα διαγνωστεί με σχιζοφρένεια…. Σαν γύριζα τους δρόμους του χωριού, κύριος τα απογεύματα οι μικροί δεν σταματούσαν το παιχνίδι για να με δουν και να με κυνηγήσουν. Μα ούτε και οι γυναίκες τσίριζαν αν τύχαινε να περάσω από κοντά τους. Μα ούτε έβλεπα πια στο εικονοστάσι στην μορφή του Άη Γιώργη τον τρελό, αλλά μόνο τον δικό μου εαυτό.
Τότε ήταν που διερωτήθηκα αν θα μπορούσε να ερχόταν ο ίδιος ο Χριστός να καθίσει δίπλα μου, να μου πιάσει το χέρι και να μου κλείσει το μάτι. Μα πάλι ξανά διερωτήθηκα, θα έπεφτε τόσο χαμηλά ώστε να έρθει να καθίσει δίπλα από ένα θνητό και μάλιστα τρελό;
Πιστεύεται ότι είναι η συγγραφή στάση ζωής; Είναι κάτι που σας χαρακτηρίζει σαν άνθρωπο και επηρεάζει κάθε τομέα της ζωής σας;
Απάντηση:
Όσο περνούν τα χρόνια συνειδητοποιώ ότι η συγγραφή είναι μία στάση ζωής. Αυτό με βεβαίωσε ότι δεν θα το πίστευα αν δεν είχα ασχοληθεί με την συγγραφή ή ακόμη και στα πρώτα στάδια των πρώτων μου συγγραφικών βημάτων. Επομένως «ναι» θεωρώ ότι είναι κάτι που με χαρακτηρίζει ως άνθρωπο. Δεν θα έλεγα όμως ότι επηρεάζει τον κάθε τομέα της προσωπικής μου ζωής. Επηρεάζει ναι μεν αλλά δεν είναι τα πάντα και δεν περιστρέφονται όλα όσα αφορούν την προσωπική μου ζωή γύρω από το συγκεκριμένο θέμα.
Μιλήστε μας για την υπόθεση του βιβλίου σας, για να μπορέσουν να το γνωρίσουν καλύτερα οι φίλοι αναγνώστες.
Απάντηση:
Όσο αφορά τώρα την υπόθεση του βιβλίου μου θα ήθελα να σας αναφέρω το τι αναγράφεται στο οπισθόφυλλο του το οποίο θεωρώ ότι εμπεριέχει όλο το περιεχόμενο του βιβλίου.
Συγκεκριμένα στο οπισθόφυλλο αναφέρεται ότι το βιβλίο «11+1 ιστορίες 1000 εικόνες» αποτελείται από έντεκα διηγήματα και μία νουβέλα τα οποία έχουν γραφτεί τα τελευταία δύο χρόνια. Πρόκειται για μία σειρά από ενδιαφέροντα ανεξάρτητα πεζά κείμενα γεμάτα από συναισθήματα και κοινό κοινωνικό προβληματισμό. Η κυρία θεματολογία των διηγημάτων περιστρέφεται γύρω από την ψυχική ασθένεια (μανιοκατάθλιψη, σχιζοφρένεια) καθώς και θέματα εξαρτήσεων (αλκοολισμό, ναρκωτικά) κάποια άλλα αναφέρονται σε προβλήματα σύγχρονα και όχι μόνο της κοινωνίας μας όπως (ανορεξία, κοινωνικό αποκλεισμό, άνοια, παιδική κακοποίηση, σεξουαλικότητά). Παράλληλα με τα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι και η περιγραφή των βιωμάτων από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές, άλλωστε αυτά συνθέτουν και αποτελούν τα βασικά στοιχεία του κάθε διηγήματος.
Στην νουβέλα περιγράφεται η ζωή της «γιαγιάς» μετά τον θάνατο της, μέσα από διάφορα αντικείμενα και χώρους του σπιτιού της, όπου στο τέλος αποκαλύπτεται ένα καλά κρυμμένο από όλους μυστικό.
Μέσα από το βιβλίο αυτό μπορεί κάποιος να αντιληφθεί και να κατανοήσει τα συναισθήματα αλλά και τον αγώνα αυτών των ατόμων όπως και την αντιμετώπιση που τυγχάνουν από άτομα, οργανωμένα σύνολα, αλλά και την ίδια την κοινωνία μας.
Το βιβλίο σας είναι η τρίτη συλλογή διηγημάτων που εκδίδεται. Θεωρείτε ότι έχετε μεγαλύτερη δυνατότητα έκφρασης με τα διηγήματα; Σκέφτεστε να γράψετε κάποιο μυθιστόρημα;
Απάντηση:
Το συγκεκριμένο ερώτημα το έχω θέσει και εγώ αρκετές φορές στον εαυτό μου. Είναι γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των όσο γράφω και αφορούν λογοτεχνικά κείμενα είναι διηγήματα. Καταλήγω λοιπόν στο συμπέρασμα ότι ναι τα διηγήματά είναι ίσως αυτό που μου ταιριάζουν καλύτερα. Δεν το κρύβω όμως ότι έχω ήδη και μία συλλογή από θεατρικά έργα, αρκετά από αυτά έχουν σταλεί σε διάφορους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς με αρκετές διακρίσεις,. δεν νιώθω όμως έτοιμος για να τα δώσω για κάποια έκδοση
Παράλληλα έχω εκδώσει με τα υπόλοιπα τρία βιβλία μου με διηγήματα και το βιβλίο της «ιστορικής διαδρομής της ψυχικής νόσου στην Κύπρο» μία μεγάλη έρευνα που κράτησε αρκετό διάστημα η οποία αναφέρεται στην πορεία της ψυχικής νόσου στην Κύπρο. Είναι κάτι που λόγω επαγγέλματος μου αρέσει αρκετά να ερευνώ, ενώ τώρα ετοιμάζεται η έκδοση ενός δεύτερου βιβλίου που αφορά πάλι μία μεγάλη έρευνα για την ψυχική υγεία και συγκεκριμένα το τι. είχε γραφτεί στον τύπο τα τελευταία 100 χρόνια που σχετίζονται με θέματα ψυχικής υγείας
Τέλος όσο αφορά το θέμα αν σκέφτομαι να γράψω κάποιο μυθιστόρημα δεν το κρύβω ότι το έχω αποπειραθεί και έχω γράψει περίπου εκατό σελίδες ενός μυθιστορήματος το οποίο έχει μείνει εδώ και αρκετό καιρό στο «ράφι». Δεν ξέρω αν θα μπορέσω κάποια στιγμή να το ολοκληρώσω ο χρόνος θα δείξει…..
Είσαστε από εκείνους τους συγγραφείς που πάντοτε κουβαλάνε μαζί τους ένα μπλοκάκι για να καταγράφουν άμεσα κάθε καινούργια ιδέα;
Απάντηση:
Δεν το συνηθίζω να το κάνω αυτό. Στην πραγματικότητα ποτέ μου δεν το έχω κάνει. όλα τα ερεθίσματα πηγάζουν μέσα από προσωπικά βιώματα ή βιώματα άλλων ατόμων του κοντινού περιβάλλοντος ή του χώρου εργασίας. Για να νιώσω την ανάγκη να «αποθηκεύσω» στο μυαλό μου κάποιο ερέθισμα πρέπει να μου κάνει είτε τρομερή εντύπωση είτε να υπάρχει έντονα το συναισθηματικό στοιχείο.
Την τελευταία χρονική περίοδο όλος ο κόσμος έχει χτυπηθεί από ένα πρωτοφανές ξέσπασμα πανδημίας και ζούμε καταστάσεις που ούτε τις φανταζόμασταν. Η καραντίνα του πληθυσμού σχεδόν σε όλο τον πλανήτη είναι κάτι το πρωτοφανές στην ανθρώπινη ιστορία.
Εσείς πως ζείτε όλη αυτή την κατάσταση;
Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές πιστεύετε ότι η λογοτεχνία μπορεί να δώσει ελπίδα στους ανθρώπους και να εκφράσει τα προβλήματα τους;
Απάντηση
Το σίγουρο είναι ότι το μόνο λογοτεχνικό είδος γραφής που πρόβλεψε ή έστω «άγγιξε» αυτό που ζήσαμε και ζούμε είναι η λογοτεχνία του φαντασιακού. Πολλοί λογοτέχνες του φανταστικού είτε στο μακρινό παρελθών είτε και στο πρόσφατο παρελθόν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μέσα από την γραφή τους υπαινίσσονταν ή ανέφεραν καθαρά κάτι παραπλήσιο και όχι μόνο αυτού που έγινε.
Τώρα εγώ πως το έζησα; Με μια πρόταση δήλωση να σας αναφέρω πως το βίωσα έντονα στο «πετσί» μου και αυτό, λόγο επαγγέλματος μιας και είμαι όπως προανέφερα νοσηλευτικός λειτουργός ψυχικής υγείας. Από την πρώτη στιγμή τεθήκαμε σε επιφυλακή και σε «επίταξη» από το αρμόδιο υπουργείο και το κράτος με σχετική διάγγελμα και νόμο. Άρα όλα αυτά που βλέπαμε και ακούγαμε από τα μέσα μαζικής ενημέρωση σε αρκετά μεγάλο βαθμό όλοι εμείς οι λειτουργοί υγείας τα ζήσαμε από πρώτο χέρι και συνεχίζουμε να τα ζούμε ακόμη και σήμερα που μιλάμε.
Όσο αφορά το τελευταίο υποερώτημα της ερώτησης σας, να σας απαντήσω με βεβαιότητα ότι η λογοτεχνία μπορεί αλλά και πρέπει να δόση ελπίδα στους ανθρώπους για να εκφράσουν τα προβλήματα τους αυτό το διάσημα. Μπορεί με άλλα λόγια να λειτουργήσει ως μια μορφή ψυχοθεραπείας για τον αναγνώστη αλλά πρωτίστος και για τον ίδιο τον συγγραφέα.
Σε ευχαριστούμε για τον χρόνο σας. Κάτι τελευταίο που θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας;
Απάντηση
Θα ήθελα και εγώ με την σειρά μου να σας ευχαριστήσω για αυτή την χαλαρή και όμορφη κουβέντα που μοιραστήκαμε, για την συνεργασία που είχαμε μέχρι τώρα άλλα κα την εμπιστοσύνη που έχετε επιδείξεις στο πρόσωπο μου με την έκδοση από τον δικό σας εκδοτικό οίκο όλων των προσωπικών μου βιβλίων. Παράλληλα να αναφέρω ότι αν δεν συναντιόντουσαν οι δρόμοι μας πιθανόν να μην κατάφερνα να εκδώσω το παραμικρό και αυτό δεν αποτελεί σχήμα λόγου άλλα την πραγματικότητα.
Όσο για τους αναγνώστες να τους ευχηθώ καλή ανάγνωση σε οτιδήποτε διαβάσουν με σεβασμό και αγάπη προς αυτόν που το έχει δημιουργήσει τον συγγραφέα γιατί το κάθε βιβλίο είναι και ένα δικό μας παιδί, λοιπόν χαρείτε και απολαύστε τις ιστορίες που κρύβονται στα βιβλία γελαστέ, πονέστε, θυμώστε, κλάψετε μα προπαντός κρατήστε τα σφικτά στην αγκαλιά και στην καρδιά σας…
