Αγαπητέ κύριε Πολυπαθέλλη, καλημέρα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το πρώτο σας βιβλίο από τις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές, με τίτλο «Υδάτινες δυνάμεις και αερικά». Κάθε χρόνο κυκλοφορούν άπειρα καινούργια βιβλία. Τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσθέσει το δικό σας βιβλίο; Για ποιο λόγο κάποιος να το επιλέξει για να το διαβάσει;
Όντως, καθημερινά κυκλοφορούν αρκετά εξαιρετικά βιβλία και χαίρομαι που τα βιβλία που περιμένω να διαβάσω θα μου κρατήσουν συντροφιά για αρκετό καιρό ακόμα. Ένας χρυσός κανόνας της συγγραφής που άκουσα πρόσφατα και προσπαθώ να εφαρμόσω και εγώ, είναι να γράφεις το βιβλίο που λείπει από τη βιβλιοθήκη σου. Τα βιβλία του φανταστικού ήταν πάντα ανάμεσα στα αγαπημένα μου και χρειάστηκε να εντρυφήσω αρκετά στην παγκόσμια μυθολογία για να καταλάβω ότι, στο βάθος, είναι αρκετά επηρεασμένα από την προφορική παράδοση του κάθε λαού που, εντέλει, συγκλίνει με τις υπόλοιπες.
Έτσι, προσπάθησα κατά τη συγγραφή να μη δημιουργήσω ένα ακόμα μαγικό σύμπαν αλλά, απεναντίας, να γράψω κάτι για πιο ενήλικους αναγνώστες, ενδεχομένως διφορούμενο και ανοιχτό σε περισσότερες από μια ερμηνείες. Ήθελα να γράψω κάτι που να το βρίσκει εξίσου οικείο με την παράδοση του τόσο ένας Έλληνας, όσο και ένας Ιρλανδός ή ένας Ινδός. Ακόμα, ενίοτε δεν ήμουν ούτε εγώ εντελώς σίγουρος τι ακριβώς ήθελα να πω, οπότε επικαλούμαι την κρίση και το υποσυνείδητο του αναγνώστη. Αυτή η ασάφεια που ενδεχομένως παρατηρήσετε αποσκοπεί σε αυτό. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι και στα πρώτα, κλασσικά έργα του Ρομαντισμού, οι υπερφυσικές οντότητες δεν κατονομάζονταν, παρά υπονοούνταν και αυτό μου άρεσε αρκετά.
Με λίγα λόγια, θεωρώ ότι με τις <<Υδάτινες δυνάμεις και αερικά>> προσφέρεται στον αναγνώστη μια στοιχειώδης, συνισταμένη εικόνα των πεποιθήσεων από διάφορους λαούς που επικρατούν αναφορικά στην παρείσφρηση του <<αλλόκοσμου>> στον δικό μας, που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τον αναγνώστη να κατανοεί πληρέστερα τη νοοτροπία που επικρατεί στην όποια φανταστική ιστορία επιλέξει να διαβάσει μετέπειτα.
Επιλέξετε δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο, που να εκφράζουν αυτό που θέλετε να μεταδώσετε στους αναγνώστες, ώστε να μπορέσουν να καταλάβουν πιο εύκολα τον κόσμο του βιβλίου σας.
Παραθέτω παρακάτω δύο αποσπάσματα που αντανακλούν χαρακτηριστικά τον τρόπο που συμβαίνουν υπερφυσικά γεγονότα στα διηγήματα μου.
<<Πορεύτηκα προς ένα κτήμα μας λίγο παραπέρα, μόλις έξω από το χωριό. Πάντα μου έκαναν εντύπωση αυτές οι λιγοστές συκιές ανάμεσα στις ελιές, με τους τεράστιους κορμούς τους που ήταν σαν μαύροι δράκοντες που έρπονταν και μαιάνδριζαν ανεξέλεγκτα προς όλες τις κατευθύνσεις. Αυτή τη φορά όμως το ασυνήθιστο ήταν μια μεγάλη ξύλινη πόρτα που έστεκε στο τέλος του χωραφιού. Θα άρμοζε περισσότερο σε πολυτελές κτήριο ενώ ήταν εντελώς παράταιρη στην πλαγιά. Κατευθύνθηκα προς τα εκεί και ένιωσα για πρώτη φορά την περιέργεια να δω τη υπάρχει πέρα από εκεί. Δυνάμωσε λίγο το μέχρι τότε αεράκι και ενώ ήμουν έτοιμος να αγγίξω το σκούρο μάνταλο, ακούστηκαν λίγες ανήσυχες συλλαβές, ένας περίεργος ψίθυρος σε μια ακατάληπτη γλώσσα που αμφιβάλλω αν θα μπορούσε να την προφέρει ανθρώπινο στόμα. Ήταν κάτι ανάμεσα σε παραφθαρμένο θρόισμα φύλλων και βούισμα. Αμέσως το μάτι μου συνέλαβε μια περίεργη κίνηση στα δεξιά, λίγο πιο πάνω από το σημείο που βρισκόμουν. Ήταν ένας μαύρος ταύρος με κόκκινα λαμπυρίζοντα μάτια. Ήταν τόσο γκροτέσκα η σιλουέτα του που θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι σχηματίστηκε από τις σκιές δύο δεντρόκλαδων που ο άνεμος τις ένωσε σε μία και κατόπιν διατήρησε τη μορφή της, άνοιξε τα απαίσια φλογερά μάτια της και μου όρμησε με μανία!>>
Και
<<Δε μπορώ να πω σίγουρα αν ήμουν ξύπνιος ή αν έβλεπα εφιάλτη, όταν μια λεπτή, χειρόμορφη σκιά δημιουργήθηκε για μια στιγμή αλλά, αντί να αλλάξει μορφή όπως όλοι οι δυσοίωνοι σύντροφοί της, αυτονομήθηκε και βάλθηκε να σκαρφαλώνει με τα γωνιώδη δάχτυλα της. Κατόπιν διπλασιάστηκε, με μια πανομοιότυπη χείρα να αναδύεται από αυτό και να παρατάσσεται σαν είδωλο της, σχηματίζοντας μαζί μια τεράστια, σκιώδη αράχνη σε επιθετική στάση και έτοιμη να πηδήσει πάνω μου.
Θαρρείς και αυτό δεν ήταν αρκετά τρομακτικό, μια ρωγμή εμφανίστηκε ακριβώς στο σημείο που θα αντιστοιχούσε στο θώρακα της· κάθετο στην αρχή αλλά σύντομα απέκτησε πλάγιες σχισμές και ένας βλαστός συκιάς ξεπετάχτηκε. Ομοίως, ακτινωτά παρακλάδια ξεκίνησαν να βλασταίνουν δεξιά και αριστερά, ενώ ο κεντρικός τους άξονας προσπαθούσε να με προσεγγίσει μέσα από τα τούβλα που ξεπρόβαλλε. Οι διακλαδώσεις πλήθαιναν όσο αναπτύσσονταν και ξαφνικά όλος ο χώρος άρχισε να παλιώνει· η μπογιά κιτρίνιαζε όλο και πιο πολύ, κομμάτια από κονίαμα έπεφταν κάτω, ο κορμός της συκιάς έσπασε το τζάμι μπουκάρωντας και το ταβάνι είχε γίνει μαύρο από τη μούχλα. Έσταξε στο κεφάλι μου μια σταγόνα από τα κεραμίδια και με το που τόλμησα να στρέψω το βλέμμα μου ψηλά, η οροφή έπεσε πάνω μου!>>
Μιλάτε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σας για «Samhain, δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων, Πρωτομαγιά, Μεσοκαλόκαιρο». Τι τα συνδέει όλα αυτά;
Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι αφορούν την κατάσταση του ήλιου μέσα στη χρονιά, καθώς και ότι αποδίδονταν σε αυτές τις ημερομηνίες αυξημένη υπερφυσική δραστηριότητα. Πιο συγκεκριμένα, το Μεσοκαλόκαιρο (ή μέρα του Αγίου Ιωάννου ) είναι το Θερινό ηλιοστάσιο, όταν οι μέρες αρχίζουν να μικραίνουν, το αντίθετο δηλαδή από το Χειμερινό Ηλιοστάσιο που γιορτάζονταν η γέννηση, ή επιστροφή ή ανάκαμψη της υγείας του ηλιακού θεού και συνδέθηκε συμβολικά με τη γέννηση του Χριστού. Αντίστοιχα, το Samhain (ευρύτερα γνωστό ως Halloween) σηματοδοτεί το ήμισυ από τη φθινοπωρινή ισημερία μέχρι το Χειμερινό Ηλιοστάσιο, ενώ η Πρωτομαγιά τη μισή πορεία από την Εαρινή Ισημερία μέχρι το Θερινό Ηλιοστάσιο. Ανήκουν όλες αυτές οι ημερομηνίες μαζί με άλλες μέσα στη χρονιά στις δρίμες μέρες, δηλαδή τις ημέρες που δραστηριοποιούνται εντονότερα τα δρίματα, από το δριμύς, ήτοι τα στοιχειά. Γνωρίζουμε από την ελληνική παράδοση ότι το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων κυκλοφορούσαν ελεύθεροι οι καλικάντζαροι, ενώ στις 31 Οκτωβρίου οι Κέλτες πρόσφεραν σπονδές και μεταμφιέζονταν για προστασία από τα πλάσματα που προσπαθούσαν να εξευμενίσουν, όπως επίσης και για τις διαβολοσυνάξεις που πιστεύονταν ότι λάμβαναν χώρα κατά τη Βαλπουργιανή Νύχτα, δηλαδή προς το ξημέρωμα της Πρωτομαγιάς. Θεωρούνταν αποφράδες ημέρες και ο κόσμος συνήθως απέφευγε τις χειρονακτικές εργασίες και κάθε επαφή με τη φύση. Υπήρχαν φυσικά πάντα αξιοσημείωτες εξαιρέσεις! Στη βόρεια Ισπανία, για παράδειγμα, τα έθιμα για τη νύχτα του Αγίου Ιωάννου περιλάμβαναν πελώριες φωτιές σε πλατείες (όπως τα δικά μας κάψαλα) και γλέντι μέχρι πρωίας, όποτε είναι καλό να σε βρουν οι πρώτες αχτίδες του ήλιου βουτηγμένο στην παραλία ή σε ποτάμι ή σε κάποια πηγή, <<για να πάει καλά η χρονιά>>!
Θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας σκοτεινή φαντασία;
Θα το χαρακτήριζα έντονα ατμοσφαιρική φαντασία αλλά όχι σκοτεινή φαντασία. Και αυτό γιατί, αν και υπονοείται συνεχώς η ύπαρξη ενός παράλληλου αόρατου κόσμου που αλληλεπιδρά με το δικό μας, σε όλες τις ιστορίες είναι παρούσες δυνάμεις που λειτουργούν προειδοποιητικά ή/και προστατευτικά. Σχεδόν πάντα, όσο αντίξοες και αν γίνουν οι συνθήκες σε αυτά τα εφτά διηγήματα και όσο κι αν παραλογιστούν οι ήρωες, στο τέλος ξαναβρίσκουν το δρόμο τους και αποφεύγονται τα χειρότερα. Οπότε, παρά τη σκοτεινή του ατμόσφαιρα, θεωρώ ότι παραείναι αισιόδοξο για να θεωρηθεί σκοτεινή φαντασία. Συνεπώς, μάλλον θα υιοθετήσω την περιγραφή από κριτική που έχω λάβει στο παρελθόν, <<φαντασία με στοιχεία τρόμου>>.
Οι ιστορίες σας είναι εμπνευσμένες από μύθους και θρύλους από το νησί σας;
Η Λέσβος φημίζεται για την πλούσια λαογραφία της. Η Παναγιά Γοργόνα, το κομμένο κεφάλι του Ορφέα που χρησμοδοτούσε τραγουδώντας και η έντονη πίστη των παλιών στους βρικόλακες, για την οποία μάλιστα γυρίστηκε το ντοκυμανταίρ ‘’Vampire Island’’, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Σίγουρα έχω επηρεαστεί, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο άμεσα από ιστορίες που άκουσα στο νησί μεγαλώνοντας. Έχω ακούσει παλιότερους να με συμβουλεύουν να μην πειράζω τα κλαδιά από τα γιγάντια δέντρα των ξωκλησιών, να αποφεύγω τον ίσκιο της συκιάς το μεσημέρι και να μη σφυρίζω τη νύχτα, μάλλον περισσότερο από έθιμο και κατά παραχώρηση στην παράδοση παρά από πρόληψη.
Πιο συγκεκριμένα, όμως, έχω εμπνευστεί είτε από αληθινά γεγονότα που με επηρέασαν, είτε από έντονα όνειρα, είτε από πράγματα που απλά φαντάστηκα ότι θα μου πάγωνε το αίμα αν μου συνέβαιναν. Έτσι οι τρεις ιστορίες είναι βασισμένες σχεδόν εξολοκλήρου σε αληθινά γεγονότα, οι δύο σε μέρη που επισκέφτηκα και πυροδότησαν τη μυθοπλασία, η μια σε συγκεκριμένο εφιάλτη, ενώ η νουβελέτα πρόκειται στην ουσία για κολλάζ με τα πιο έντονα όνειρα που έχω δει από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, για αυτό ξεφεύγει κάπως από το συνολικό στυλ.
Τα τελευταία δύο χρόνια ο κόσμος άλλαξε με τρόπο που δεν περιμέναμε με πανδημίες και πολέμους δημιουργώντας ένα σκοτεινό μέλλον για την ανθρωπότητα. Πιστεύεται ότι η λογοτεχνία του φανταστικού σαν λογοτεχνική δύναμη ανατροπής μπορεί να δώσει διέξοδο στα όνειρα των ανθρώπων; Εσείς πως βιώνετε όλες αυτές τις καταστάσεις;
Πιστεύω ότι έχει τη δύναμη να παίξει καταλυτικό ρόλο στην πρόοδο της ανθρωπότητας. Οι σημερινές τεχνολογικές εξελίξεις έχουν ξεπεράσει και τα πιο ευφάνταστα παραμύθια, προέκυψαν όμως από τη φαντασία και το όραμα των προηγούμενων γενιών. Αν ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι δεν είχε λατρεύσει το μύθο του Ικάρου, κατά πάσα πιθανότητα δε θα υπήρχαν ακόμα αεροπλάνα!
Επίσης, αν σε μια ήπια και <<φυσιολογική εποχή>> η λογοτεχνία του φανταστικού πρόσφερε απλά το όραμα μιας καλύτερης πραγματικότητας ή προειδοποιούσε για μια επερχόμενη δυστοπία, σε ζοφερές εποχές, όπως αυτές που βιώνουμε, προτείνει λύση. Αν, δηλαδή, φαντάζονταν απλώς κάποιος στο παρελθόν το μελλοντικό παγκόσμιο πληθυσμό να κατοικεί σε μικρές, άνετες και περιβαλλοντικά φιλικές πόλεις, τώρα με τις πανδημίες (που οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στο συνωστισμό) και τους πολέμους για τους φυσικούς πόρους, δείχνει επιτακτική ανάγκη και μας καλεί σε να αλλάξουμε στάση.
Τέλος, ως βιολόγος/περιβαλλοντολόγος, παρατηρώ καθημερινά ότι έργα όπως το Avatar και ταινίες οικολογικής καταστροφής, ευαισθητοποιούν την κοινή γνώμη πολύ πιο αποτελεσματικά από τις ΒΑΣΙΜΑ απαισιόδοξες προειδοποιήσεις των θετικών επιστημόνων.
Σε ευχαριστούμε για τον χρόνο σας. Ελπίζουμε να μπορέσουμε σύντομα να οργανώσουμε Όψεις του Φανταστικού και να παρουσιάσετε το βιβλίο σας σε κοινό. Κάτι τελευταίο που θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας;
Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για όλα!
Θέλω να πω στους φίλους αναγνώστες να μη διστάσουν να έρθουν σε επαφή μαζί μου για οποιαδήποτε διευκρίνηση ή συζήτηση σχετικά με τις ιστορίες και η κριτική τους είναι πάντοτε ευπρόσδεκτη, καθώς με βοηθάει να βελτιωθώ.
Κλείνοντας, θα ήθελα να προτρέψω τον κόσμο στη συγγραφή. Είναι γνωστό ότι κατά τα σχολικά μας χρόνια μας επιβάλλεται να γράψουμε πολλά κείμενα σχετικά με θέματα που δεν είναι της αρεσκείας μας και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γίνεται καταναγκαστικά για τους περισσότερους. Κάνετε μια προσπάθεια να παραδείτε αυτό το αρνητικό πρίσμα που έχει δημιουργηθεί και δε θα χάσετε: Στη χειρότερη περίπτωση θα τακτοποιήσετε τις σκέψεις σας!
